Academische Werkplaats ADHD en druk gedrag (afgerond)

Een groeiend aantal jeugdigen met concentratieproblemen en hyperactiviteit blijkt in het hulpcircuit terecht te komen. Hier worden zij geclassificeerd als ADHD. Dit roept allerlei vragen op. Vanuit de samenleving en de wetenschap, over de beste aanpak voor deze kinderen en hun omgeving. Doel van de academische werkplaats is het stimuleren van gepaste zorg bij druk gedrag en ADHD.

Uitdaging
Onnodige zorg vermijden, zonder onderbehandeling te riskeren. Voor het groeiend aantal kinderen en jongeren met druk, impulsief en/of ongeconcentreerd gedrag of ADHD in het hulpcircuit, is het gebruik van het middel methylfenidaat verviervoudigd. Mogelijk spelen toegenomen prestatiedruk, afgenomen tolerantie van afwijkend gedrag en de manier waarop ADHD wordt gediagnosticeerd een rol bij de sterk gegroeide hulpvraag. Maar is (langdurige) medicatie echt noodzakelijk? Of is er vaak sprake van overbehandeling? En is (laagdrempelige) psychosociale hulp wellicht voldoende? Er is helaas nog geen antwoord op deze vragen. Daarnaast is er onvoldoende bekend over welke zorg het meest passend is voor ieder kind. Duidelijk is wel dat er veel meer onderzoek moet komen naar wat zorgverleners, scholen en werkgevers kunnen doen om de problemen van jongeren het hoofd te bieden.

De uitdagingen waar deze werkplaats aan werkt is het verbeteren van voorlichting, het verbeteren van diagnostiek en triage. Ook het ontwikkelen van laagdrempelige gedragstherapeutische programma’s voor de aanpak van (als) druk (ervaren) gedrag en onderzoek doen naar de effecten van langdurig medicatiegebruik en mogelijkheden voor het afbouwen van medicatie zijn uitdagingen waar deze werkplaats aan werkt.

Doel en werkwijze
De Academische Werkplaats ADHD en druk gedrag stelt zich de volgende doelen:

• Bijdragen aan het bieden van gepaste ondersteuning/hulp/zorg aan kinderen met ADHD of druk, impulsief en ongeconcentreerd gedrag en hun gezinnen.
• Het bevorderen van een opvoedklimaat in buurt, gezin, scholen en vrijetijdsvoorzieningen waar ook drukke kinderen (zonder diagnose ADHD) gedijen. En de ondersteuning van ouders en andere (mede)opvoeders (zoals leerkrachten) in de omgang met kinderen met druk gedrag in de gewone leef- en opvoedomgeving.
• Het ontwikkelen van voorlichtings- en onderwijsmateriaal.

Om het doel te behalen vallen de projecten onder drie themagroepen:

• Voorlichting over druk gedrag en ADHD: Het doel van deze themagroep is om aan diverse betrokkenen (zoals zorg- en onderwijsprofessionals, beleidsmedewerkers en ervaringsdeskundigen) voorlichting te geven over druk en dwars gedrag en ADHD (met focus op etiologie en prognose). Dit wordt onder andere gerealiseerd door middel van bijeenkomsten en symposia. En door experts in vlogs antwoord te laten geven op vragen van ervaringsdeskundigen. Daarnaast wordt er getracht om een kwaliteitskader te ontwikkelen, met richtlijnen waaraan voorlichtingsproducten zouden moeten voldoen om genuanceerde, niet-stigmatiserende voorlichting te waarborgen.

• Psychosociale zorg voor druk gedrag en ADHD: Het doel van deze themagroep is om actuele kennis over psychosociale zorg voor kinderen met druk, ongeconcentreerd en/of dwars gedrag te verspreiden door het bieden van een voorlichtingsforum. Onderwerpen die centraal staan zijn de implementatie en disseminatie van wetenschappelijke inzichten over psychosociale zorg (waaronder psycho-educatie en laagdrempelige ouder- en leerkrachttrainingen), bijdragen aan de ontwikkeling van voorlichtings- en onderwijsmateriaal, en het betrekken van ouders, leerkrachten en jongeren om aan te sluiten bij de behoeften van de doelgroep.

• ADHD-medicatie: Deze themagroep focust op het opstellen en dissemineren van goede voorlichting over ADHD-medicatie, ter optimalisatie van medicamenteuze behandelingen (instellen op correcte dosering, adequate medicatiecontroles, minimaliseren van de impact van bijwerkingen) en het terugdringen van onnodig medicatiegebruik.  Dit doel zal worden gerealiseerd door het inventariseren van lacunes in huidige medicatiebehandelingen (door middel van resultaten van een audit bij praktijkinstellingen), het verspreiden van recente, wetenschappelijke resultaten en richtlijnen omtrent het gebruik van ADHD-medicatie en het opstellen van voorlichtings- en lesmateriaal.

Onderzoeken
Binnen de Werkplaats zijn drie onderzoeken ingebed:

1. Druk & Dwars: Dit onderzoek kijkt naar de effectiviteit van ‘Stepped diagnosis’, een methode die als doel heeft overdiagnostiek van ADHD bij kinderen te voorkomen zonder onderbehandeling te riskeren.
2. Laagdrempelige zorg voor kinderen met druk en ongeconcentreerd gedrag: Dit onderzoeksproject heeft als doel om de inzet van laagdrempelige zorg (thuis en op school) voor druk en ongeconcentreerd gedrag te bevorderen.
3. Optimaliseren van lange termijngebruik van ADHD medicatie: Dit deelproject omvat een studie binnen praktijkinstellingen naar de lange termijn effectiviteit en veiligheid van methylfenidaat. Daarnaast wordt ook gekeken naar de haalbaarheid van het inbouwen van proefstop, wat bij de start van de medicatie met ouders en jongeren wordt afgesproken.

Meer informatie is te vinden op www.adhdendrukgedrag.nl

Opbrengsten
De werkplaats vindt het belangrijk om voortdurend een actieve terugkoppeling met de praktijk te verzorgen. Ze willen dit bewerkstelligen door het organiseren van trainingsdagen, cursussen en scholingen. De inbreng van vertegenwoordigers vanuit scholen biedt mogelijkheden tot implementatie daar waar vaak het probleemgedrag wordt gesignaleerd. De werkplaats wil gemeenten meer inzicht bieden in het optimaal aanbieden en organiseren van gepaste zorg voor kinderen met ADHD en druk gedrag. Zij zullen hun bevindingen ook presenteren op nationale congressen en in nationale vakbladen. Tot slot beoogt de werkplaats de kennis die wordt ontwikkeld beschikbaar te stellen aan HBO onderwijsinstellingen.