JeugdzorgPlus gebruikt minder afzondering

Het aantal keren dat jongeren in een JeugdzorgPlus-instelling in de isoleercel terechtkomen of verplicht op hun kamer moeten blijven, daalt. Maar de doelstelling om gedwongen afzondering af te schaffen is nog niet gehaald. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport Ik laat je niet alleen van de Academische Werkplaats Risicojeugd.

Jongeren in JeugdzorgPlus worden om verschillende redenen in gedwongen afzondering geplaatst. Ze zijn bijvoorbeeld agressief, overtreden regels of zijn een gevaar voor zichzelf. In 2018 stelde minister Hugo de Jonge als doel dat JeugdzorgPlus in 2022 geen gebruik meer maakt van gedwongen afzondering. In die zelfde periode spraken 11 JeugdzorgPlus-instellingen de ambitie uit om te streven naar zo min mogelijk gedwongen afzonderingen. Daarom startte de Academische Werkplaats Risicojeugd in opdracht van Jeugdzorg Nederland het actieonderzoek Ik laat je niet alleen. Daarin leren instellingen samen hoe ze in beleid en praktijk gedwongen afzondering kunnen vermijden.

Meer tijd
JeugdzorgPlus-instellingen hebben inmiddels maatregelen genomen die werken, zoals meer aandacht besteden aan de behoeften van individuele jongeren, een uitgebreider en gevarieerder dagprogramma en alternatieven voor vrijheidsbeperkende maatregelen. Maar ze slagen er nog niet allemaal even goed in om het aantal gedwongen afzonderingen te laten dalen, constateren de onderzoekers. De gemiddelde tijd die jongeren vanwege agressief gedrag in isolatie doorbrengen, neemt zelfs toe.

Lerende beweging
Afzondering is slecht voor jongeren en het lost hun problemen niet op, zegt Marie-Christine van der Veldt van het Nederlands Jeugdinstituut. ‘Dit actieonderzoek is een goed voorbeeld van de lerende beweging die het jeugdveld helpt om verbeteringen door te voeren. De instellingen leren samen in de praktijk welke alternatieven werken als jongeren bijvoorbeeld agressief of opstandig zijn, ook als je met weinig of met onervaren begeleiders op een grote groep staat.’

Passende hulp
Een betere aanpak voor deze groep kinderen en jongeren is geen taak van JeugdzorgPlus alleen, maar van het hele jeugdveld, benadrukt Van der Veldt. ‘Je kunt beter plaatsing in JeugdzorgPlus voorkomen, door tijdig passende hulp in te zetten en te zorgen dat er genoeg gespecialiseerde jeugdhulp beschikbaar is. En die is er nu niet; er zijn bijvoorbeeld lange wachtlijsten voor jeugd-ggz. Verder is als alternatief voor JeugdzorgPlus meer kleinschalig verblijf nodig, waar jongeren wonen in een kleine groep met een klein team van begeleiders. Daar is meer rust op de groep en bouwen jongeren en begeleiders makkelijker een vertrouwensband op. Dan heb je de ruimte om een jongere die het moeilijk heeft meer individuele aandacht te geven, waardoor problemen minder snel escaleren.’

Meer weten?
Lees het eindrapport ‘Ik laat je niet alleen‘ van de Academische Werkplaats Risicojeugd.

Dit artikel verscheen eerder op de website van het Nederlands Jeugdinstituut.